CORONA’NIN EKONOMİDE DARALTMA ETKİSİ

2020 yılı Türkiye başta olmak üzere tüm dünyaya adeta felaketlerle birlikte geldi, Türkiye bazında Elazığ depremi, Van depremi,çığ felaketi, Suriye’de Bahar Kalkanı operasyonu derken, şimdi de Çin’de başlayıp tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs salgınıyla başbaşayız. Bu virüs nereden çıktı, nasıl yayıldı, küresel güçlerin bir oyunu mu, devlerin savaşı mı,tabir-i caizse her ağızdan bir ses çıkıyor. Öyle ya da böyle bugün itibariyle enfekte kişi sayısı 100 civarında ve sayı her geçen gün artıyor.Maalesef koronavirüsten ilk ölüm de gerçekleşti.

**

Devlet kanalıyla bir dizi proaktif önlemler alındı.Kafeler,nargile kafeler,gece kulüpleri, müzikli hizmet veren restoranlar, pastaneler, künefeciler kapatıldı, her türlü düğün,toplantı,açık hava etkinlikleri, gezi turları iptal edildi. Cuma namazları dahil, cemaatle kılınan vakit namazları bile yasaklandı.

**

Evet, bu küresel felaketin önüne geçmek için radikal önlemler almak şart,hatta birçok vatandaş ve devlet yetkilisi sokağa çıkma yasağı uygulamasını talep etti ama unuttuğumuz birşey var, o da Türk ekonomisinin bunu karşılayabilecek kapasite de olup, olmadığı.Bugün kapatılan işletmelerin onbinlerce çalışanı asgari ücretle geçiniyor,peki bu insanların bu süreçte işten çıkarılmayacaklarının garantisini kim verecek, hiç kimse. Avm’ler, pasajlar,turistik bedestenler her geçen gün iş kaybına uğruyor,ödenemeyecek olan vergiler, kredi borçları, kredi kartı borçları bankacılık sektöründe gelecek vadede bir daralmaya yol açabilir. Olası işten çıkarmaların yaratacağı krizi tartışmaya dahi gerek yok.

***

Hükümetin bugün açıklayacağı yeni tedbirler çok önemli. Eğer olası bir genel karantina süreci başlarsa devletin sosyal devlet ilkesi anlayışı gereği, elektrik, su ve doğalgaz faturalarını askıya alması, kredi ve kredi kartı borçlarının ertelenmesi, özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelere destekleme sağlanması şart.Burada esas soru bu reaksiyonu sağlayabilecek ekonomimizin olup, olmadığı ve devletin çalışan her bireyin haklarını güvence altında tutup, tutamayacağı durumudur.

***

Eğer ekonomik önlemler nominal dengede sağlanmazsa bu 2 – 3 haftalık süreçte dahi birçok işyeri kapanma noktasına ve birçok çalışan işini kaybetme noktasına gelebilir. Hükümet gerekirse, IMF ve Dünya Bankası’nın koronavirüse karşı devletlere hazırladığı krediden yararlanması elzemdir.

***

Maalesef ciddi bir sorunla karşı karşıyayız, sorunun çok büyümeden sona ermesi için, hepimiz, devletin tüm kurumlarıyla birlikte üzerimize düşeni yaparak bu süreci atlatmaya çalışalım. Lütfen sağduyulu olalım, sadece kendimiz için değil toplum için kuralara uyalım.