Son birkaç aydır Türkiye gündemini en çok meşgul eden konuların başında Emeklilikte Yaşa Takılanlar yani namı diğer EYT haberleri geliyor. Hangi kanalı açsak, hangi gazeteye baksak, hep EYT haberleri bazı ulusal gazeteler dahil bilen bilmeyen herkes yorum yapıyor. Bugünkü yazımda benimde mağdurları arasında olduğum EYT meselesinden bahsedeceğim.
8 Eylül 1999 yılından önce ilk kez sigorta girişi olan çalışanlardan sadece prim ve yıl şartı isteniyordu yaş şartı yoktu. Bu tarihten önce ilk kez sigortalı olan SSK’lılar yani işçi statüsünde çalışan kadınlar için 5000 prim günü ve 20 yıllık sigortalılık süresi, erkekler içinse 5000 gün prim gün sayısı ve 25 yıl sigortalılık şartı bulunuyordu. Yaş şartı yoktu bu iki koşulu sağlayan çalışanlar emekli olabiliyorlardı. Bağkur olarak bildiğimiz kendi işyeri sahibi ve Emekli sandığı dediğimiz devlet memurlarında 7200 gün prim ve 25 yıllık sigortalılık süresi erkeklerde ise 9000 gün prim gün sayısı ve 25 yıllık sigortalılık süresini dolduranlar yaşı beklemeden emekli olabiliyorlardı. 17 Ağustos 1999’da Türkiye tarihinin en büyük felaketlerinden birisi olan Marmara depremi ile binlerce insanımız hayatını kaybetti. Ne olduğunu anlamadan 8 Eylül 1999 yılında çıkarılan bir yasa ile emeklilik için istenen koşullar değişti SSK’da prim gün sayısı kademeli olarak 5975 güne çıkarılırken yaş şartı da kademeli olarak erkeklerde 60 kadınlarda 58 yaşına çıkarıldı. Emekli sandığı ve Bağkurda’da yine yaş şartı getirildi ve milyonlarca emekli olacakken emeklilikleri 17 yıla kadar uzadı. O günden bugüne 23 yıl geçti ve nihayet EYT sorunun çözülmesi ile ilgili çalışmalar başlatıldı. Düşünün siz işe girdiğiniz zaman size şu şartlarda emekli olacaksınız deniyor ama maçın ortasında kural değiştirilerek emekliliğiniz yıllarca öteleniyor.
EYT yasasının aralık ayında meclise geleceğini söyledi sayın çalışma bakanı bakalım nasıl bir düzenleme gelecek. Yeni mağduriyetler doğuracak bir yasayı sayıları 5 milyonu bulan emeklilikte yaşa takılanlar kabul etmeyeceklerdir. İşin doğrusu aslında 1999 öncesi şartların tekrar getirilmesi. Zaten 1999 öncesi döneme tekrar dönülse dahi 5 milyonun EYT’ linin aynı anda emekli olması imkânsız. Kimisi prim gününü tamamlamamış, kimisi sigortalılık süresini tamamlamamış, kimisi emekli olmak istemiyor emekli maaşı düşeceğinden dolayı. Burada şunu da belirtmekte fayda var 2008 yılında emeklilik yaşı 65’e çıkarıldı ve emeklilikte aylık bağlama oranları yüzde 50’ye kadar düşürüldü yani asgari ücretten primleri yatmış bir çalışan EYT yasası çıksa ve emekli olsa dahi 3500 TL gibi komik bir emekli aylığı alacak. EYT yasası ile aylık bağlama oranlarında da düzenleme yapılarak çalışanların insani koşullarda yaşayacakları bir emekli maaşı almalarının önü açılmalıdır. TV kanallarına bakıyorum da her bir kanalda farklı yorumlar var reyting uğruna araştırmadan yazanlar çizenler var. Hatta SSK’lı erkekler için prim gün sayısının 9000 yapılacağı ve yaş şartı aranmayacağını söyleyenler var. Böyle bir durum SSK’lılar açısından mümkün değil. Düşünün emekliliğinize 1 yıl kalmışken size prim gününüzü 9000 yaptık 11 yıl daha çalış prim gününü 5500’den 9000 güne çıkarmak için diyecekler. Böyle bir şey olmaz ama olursa normalde emekli olacaklarda emekli olamazlar.
Sonuç olarak aralık ayında bu yasa meclise gelecek ve kuvvetle muhtemel ki EYT mağdurlarının istediği gibi çıkacak çünkü sayıları azımsanmayacak kadar çok ve önümüzde 2023 Cumhurbaşkanlığı seçimleri var…
