Gaziantep Girişimci İş Kadınları Derneği (GAGİKAD), yurt dışı temsil gücünü artırmak ve Gaziantep’in sosyal, kültürel ve ticari ilişkilerini uluslararası düzeye taşımak amacıyla 90 kişilik iş kadını heyetiyle Balkan ülkelerine çıkarma yaptı.
Dernek Genel Sekreteri Tuğçem Özboya Akıncıgil’in verdiği bilgiye göre, bu seyahatin asıl amacı Gaziantep’i yurt dışında tanıtmak, kadın girişimcilerin uluslararası bağlantılarını geliştirmek ve Balkan Türk Ticaret Ataşelikleriyle görüşmeler yaparak iş birliği olanaklarını artırmaktı.
Seyahatin ilk durağında, Belgrad Türk Ticaret Ateşesi Yasemin Yüce ile bir araya gelen heyet, burada Türk Büyükelçisi İlhan Saygılı’nın destekleriyle gerçekleşen buluşmada hem ticari hem de kültürel diplomasi açısından önemli temaslarda bulundu.
Başkan Leylek, “Belgrad Ticaret Ateşemizin kadın olmasından büyük gurur duyduğunu, iletişim dilinin aynı olmasından dolayı istişarelerin daha sağlam ve sıkı olacağını.” belirtti. Ticaret Ateşemiz Yasemin Yüce’nin verdiği bilgiye göre, Sırbistan’da 5 önemli icraatçı bakanın kadın olduğu, yönetim kadrolarında ve kendi işinin sahibi kadın sayısının çok yüksek olduğu bildirildi. Ticaret Ateşemiz Yasemin Yüce, toplantı esnasında verdiği bilgiye göre: “Gaziantep–Belgrad kardeş şehir görüşmeleri daha önceden başlatılmış, fakat yarım kalmıştır. Türk Büyükelçiliği olarak bunun ilerletilmesi gerektiğini, Gaziantep ve Belgrad’ın bir an önce kardeş şehir olmalarının ticari açıdan da iş insanlarına büyük katkı sağlayacağını” ifade etmiştir. Başkan Leylek’e taleplerini Gaziantep’e taşımasını, geliştirmesini, ilişki elçisi olarak bu konuyu hep birlikte başarmak istediklerini belirtmiştir.
GAGİKAD heyeti, Belgrad’ın ardından Üsküp’te Türkiye Ticaret Ateşesi Sinan Tanrıöğen’i ziyaret etti. Görüşmede, Türkiye ile Kuzey Makedonya arasındaki ticari ilişkiler, kadın girişimciliği ve Gaziantep’in potansiyeli değerlendirildi. GAGİKAD üyeleri, Üsküp’teki temaslarla hem yeni iş ağlarına kapı araladı hem de kadınların bölgesel kalkınmadaki rolünü vurguladı.
Ziyarette Kuzey Makedonya’daki kadınların iş gücüne katılım oranları ve toplumsal cinsiyet eşitliğiyle ilgili son veriler de masaya yatırıldı. GAGİKAD heyeti, bölgedeki kadınların özellikle hizmet, eğitim ve sağlık sektörlerinde önemli bir rol oynadığını, ancak istihdam oranlarının hâlâ dünya ortalamasının altında seyrettiğini vurguladı.
Kadınların Katılımı %44 Seviyesinde
Yapılan değerlendirmelerde, Kuzey Makedonya’da kadınların iş gücüne katılım oranının yaklaşık %42, istihdam oranının ise %44 seviyelerinde olduğu belirtildi. GAGİKAD Başkanı Dr. Leylek, bu oranın artırılması için çocuk bakım hizmetlerinin güçlendirilmesi, kadınlara yönelik mesleki eğitimlerin artırılması ve kadın girişimciliğini destekleyen fonların teşvik edilmesi gerektiğine dikkat çekti.
Sektörel Dağılım ve Sivil Toplum Katkısı
Ziyaret kapsamında sunulan raporlara göre, ülkedeki kadınlar en çok ticaret, eğitim, sağlık ve hizmet sektörlerinde yer alıyor. Kadınların iş yaşamına entegrasyonunda ise yerel ve uluslararası sivil toplum kuruluşlarının katkısı dikkat çekiyor. GAGİKAD yönetimi, “Kvinna till Kvinna” gibi derneklerin çalışmalarıyla farkındalık yaratıldığını ve iş birliklerinin artırılabileceğini dile getirdi.
Tanrıöğen: “Kadınların Güçlenmesi Ortak Sorumluluğumuz”
Üsküp Türk Ateşesi Sinan Tanrıöğen, görüşmede yaptığı açıklamada, Türkiye ve Kuzey Makedonya arasında kültürel ve sosyal bağların her geçen gün daha da güçlendiğini belirterek şunları söyledi:
“Kadınların ekonomik hayata daha fazla katılması yalnızca kalkınma açısından değil, toplumların barışçıl ve dengeli ilerleyebilmesi için de hayati öneme sahiptir. GAGİKAD gibi güçlü sivil oluşumların Balkanlar’da aktif rol alması bu sürece büyük katkı sağlar.”
Yeni Proje Hazırlıkları Başladı
Görüşmede, GAGİKAD ile Kuzey Makedonya’daki kadın dernekleri arasında ortak projeler geliştirilmesi ve eğitim temelli girişimcilik programları başlatılması yönünde fikir birliğine varıldı. Özellikle genç kadınların dijital ekonomi ve sürdürülebilir üretim alanlarında desteklenmesine öncelik verilmesi planlanıyor.
GAGİKAD Başkanı Dr. Beril Özlem Leylek, ziyaretin ardından yaptığı değerlendirmede şu ifadeleri kullandı: “Kadınların güçlendirilmesi ve sınır ötesi dayanışma bizim temel vizyonumuz. Üsküp’te gördüğümüz kararlılık ve diyalog zemini, Balkanlar’da ortak ilerleme için umut verici.”
Ziyaretlerin son ayağında ise Gaziantep Girişimci İş Kadınları Derneği (GAGİKAD) Başkanı Dr. Beril Özlem Leylek ve yönetim kurulu üyeleri, Kosova’da görevli Türk Başkonsolosu Celal Doğan ile birlikte kadın istihdamı, kadın derneklerinin çalışmaları ve kültürel iş birliğini görüşmek üzere Priştine’de bir araya geldi.
Kadın İstihdamına Dair Çarpıcı Veriler
IMF ve Dünya Bankası verilerine göre Kosova, %20’nin altında kadın iş gücü katılım oranıyla Avrupa’nın en düşük düzeyine sahip ülkelerden biri konumunda. Kadınların iş gücüne katılımları 2023’te yaklaşık %30 civarında olup, aktif çalışan kadınların oranı yalnızca %20 dolayındadır.
Uzmanlar bu düşük oranı; çocuk bakım hizmetlerinin yetersizliği, geleneksel aile sorumlulukları ve toplumsal cinsiyet temelli rollere bağlıyor. Kosovalı kadınlar günde ortalama 6 saate yakın ev içi bakım işi yaparken, erkekler yaklaşık 3,5 saatle sınırlı kalıyor.
Sektörel Dağılım: Eğitim, Sağlık ve Kamu Hizmetleri Öne Çıkıyor
Kosova’da kadınlar en çok eğitim, sağlık ve kamu idaresi gibi alanlarda istihdam ediliyor. Buna karşılık, STEM, teknik sektörler ve özel girişimcilik alanlarında kadınların temsil oranı oldukça düşük. Kırsal bölgelerde kadınların kayıt dışı istihdam oranları yüksek, bu da resmi verilerin altında bir ekonomik katkı gizliyor.
Kadın Dernekleri ve Festivaller: Güçlü Toplumsal Aktivite
Ziyarette Başkonsolos Doğan, Kosova’da aktif birçok kadın derneği ve platformunun bulunduğunu vurguladı. Bu dernekler hem mesleki eğitim, hem sosyal dayanışma hem de kültürel görünürlük için etkinlikler düzenliyor. Priştine’nin yanı sıra Prizren, Vuşitrri gibi kentlerde kadın yazarların buluştuğu, şiir okuma etkinlikleri gibi festivaller dikkat çekiyor.
Öte yandan, DokuFest (Prizren’de belgesel film festivali) gibi etkinlikler, sanat ve akademik etkinliklerle kadınların sanatsal görünürlüğüne katkı sağlıyor. Ayrıca Anibar Animasyon Festivali (Peja) gibi gençlerin ve kadın sanatçıların yer aldığı platformlar, toplumsal farkındalık üretiyor.
Başkonsolos Celal Doğan: “Sosyal Dayanışma Temel Taş”
Başkonsolos Celal Doğan, görüşmede yaptığı değerlendirmede, Türkiye–Kosova ilişkilerinin sosyal boyutunun kadın destek programlarıyla derinleştiğini belirtti.
Doğan; “Kadınların iş hayata katılmaları yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda demokratik ve sosyal gelişimin temeli. Sivil toplumun ve yerel derneklerin güçlü yapısı, kültürel festivallerle birleşince, Kosova’da kadınların görünürlüğünü artırıyor.”
GAGİKAD’ın Kosova’ya Mesajı ve Gelecek Planları
Dr. Leylek ziyarette, kadın istihdamının artırılması amacıyla şu önerileri sundu:
•Kadınlara yönelik mesleki eğitim programlarının (özellikle dijital ve teknik becerilerde)
•Mikro-kredi ve girişimcilik destek mekanizmalarının genişletilmesi
•Çocuk bakım altyapısının yaygınlaştırılarak kadınların iş gücü piyasasına erişim imkânlarının artırılması.
Bu yönde yerel kadın dernekleriyle ortak projeler geliştirileceği, festivaller, atölyeler ve mentorluk programları düzenlenebileceği belirtildi.
Dernek Başkanı Leylek, “Çok uzun süredir hayalini kurduğum bir projeyi GAGİKAD çatısı altında gerçekleştirmekten büyük mutluluk duyuyorum. Kadınların sadece ailesiyle değil, kadın kadına da seyahat edebilmesi gerektiğine inanıyoruz. İş kadınlarımızla birlikte çıktığımız bu yolculuk, uluslararası düzeyde temsilin ne kadar güçlü olabileceğini gösterdi.” dedi.
